۳ دهک اول درآمدی، مشمول وام طلایی ودیعه مسکن شدند!

تسهیلات جدیدی که با هدف حمایت از دهک‌های پایین درآمدی طراحی شده، به‌دلیل الزاماتی چون تاییدیه از نهادهای مختلف، فرآیند دریافت آن را به مسیری نسبتاً دشوار تبدیل کرده است. از سوی دیگر، موضوع مهم‌تر، چالش‌های مالی بسیاری است که خانواده‌های کم‌درآمد در بازپرداخت این وام با آن روبه‌رو هستند.

اقساط ماهانه این وام، اگرچه برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر پرداخت می‌شود، اما به دلیل میزان سود و مدت بازپرداخت، مبلغی حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای وام‌گیرنده تعیین می‌شود که با تغییرات نرخ‌ها و هزینه‌های جانبی ممکن است به بیش از ۱۶ میلیون تومان هم افزایش یابد. این میزان تعهد مالی، فشار زیادی به خانواده‌هایی می‌آورد که عموماً منابع درآمدی محدودی دارند.

معمولاً این خانواده‌ها که اغلب با کمک‌های خیریه، یارانه‌های دولتی یا درآمدهای ناچیز گذران زندگی می‌کنند، در مواردی فرآیند دریافت وام را ناتمام می‌گذارند یا به دلیل ناتوانی در پرداخت اقساط، با مشکلاتی چون توقیف وثیقه یا از دست دادن ملک مواجه می‌شوند. همین عوامل باعث شده تا برخی کارشناسان این مدل از ارائه تسهیلات را برای دهک‌های اول تا سوم مناسب ندانسته و آن را فاقد کارایی بدانند.

مشکلات سود و اعتبار دریافت وام

گرچه سود این وام در قیاس با تسهیلات رایج بازار پایین‌تر است، اما همچنان برای دهک‌های پایین درآمدی عدد بالایی محسوب می‌شود. به‌ویژه آنکه بسیاری از این خانواده‌ها نه شغل ثابت و معین، نه ضامنی معتبر و نه حتی اموال و دارایی‌های موردنظر برای ضمانت به بانک دارند. به همین دلیل، به بخش زیادی از جامعه هدف این وام، حتی امکان ورود به فرآیند دریافت تسهیلات را نمی‌دهند.

برای حل این مسائل، کارشناسان بارها پیشنهاد داده‌اند که تسهیلات مربوط به مسکن دهک‌های پایین، به‌صورت یارانه‌های بلاعوض یا مدل‌های تلفیقی با مشارکت دیگر نهادهای مسئول، ازجمله بنیادها و خیریه‌ها ارائه شود. به این ترتیب می‌توان از بروز بدهی سنگین برای خانواده‌های تحت پوشش و مشکلات ثانویه مالی جلوگیری کرد.

چاره‌جویی برای بهبود شرایط وام

در حالی که اعطای تسهیلات مسکن به گروه‌های کم‌درآمد گامی در راستای عدالت اجتماعی است، اما ضروری است این وام‌ها مطابق با توان مالی واقعی متقاضیان طراحی شوند. برنامه‌ریزی برای تغییر در نرخ سود، مبلغ وام، مدت بازپرداخت و همین‌طور شرایط مربوط به ضمانت، می‌تواند این طرح را به ابزاری کارآمد برای خانه‌دار شدن اقشار آسیب‌پذیر بدل کند.

وام جدید مسکن که در دسته تسهیلات قرض‌الحسنه قرار داشته و مبلغ آن ۴۰۰ میلیون تومان است، طبق برنامه‌ریزی در سال ۱۴۰۴ نیز بدون تغییر و در سه شکل، شامل ساخت، خرید و ودیعه پرداخت خواهد شد.

<

چگونگی توزیع سهمیه وام

بر اساس بخشنامه جدید بانک مرکزی، سهمیه توزیع این وام به صورت فصلی تعیین شده و فقط از طریق هشت بانک مشخص به متقاضیان پرداخت می‌شود. طبق ابلاغیه اعلام‌شده، بانک‌های تجارت، صادرات ایران، سپه، کشاورزی، ملی، رفاه، ملت و پارسیان مسئول ارائه این تسهیلات هستند. لذا متقاضیان نمی‌توانند از سایر بانک‌ها اقدام کنند.

شرایط لازم برای دریافت وام

برای دریافت این وام، شرایط خاصی لازم است. از جمله اینکه متقاضی باید معرفی‌نامه‌ای از نهادهایی مثل کمیته امداد امام خمینی، سازمان بهزیستی، بنیاد شهید و امور ایثارگران یا ستاد کل نیروهای مسلح داشته باشد. همچنین، صرفاً افراد حاضر در دهک‌های اول درآمدی مشمول این تسهیلات می‌شوند. علاوه بر این، بانک موظف است صحت اطلاعات فرد را بررسی کند و متقاضی نباید هیچ تسهیلات تسویه‌نشده مربوط به مسکن داشته باشد. ارائه یک ضامن نیز ضروری است.

مدارک لازم جهت دریافت وام شامل اجاره‌نامه برای دریافت ودیعه، مبایعه‌نامه با کد رهگیری برای خرید و پروانه ساخت معتبر برای دریافت وام مربوط به ساخت است.

جزئیات اقساط تسهیلات

این وام با نرخ کارمزد چهار درصد و در قالب قرض‌الحسنه پرداخت می‌شود. مدت بازپرداخت آن ۱۰ سال یا معادل ۱۲۰ ماه در نظر گرفته شده است. بر همین اساس، اقساط ماهانه این وام نزدیک به سه میلیون و ۶۳۶ هزار تومان خواهد بود و رقم نهایی در سال‌های ابتدایی ممکن است بیش از این هم بشود. به طور کلی، طی ۱۰ سال، مجموع اقساط پرداختی به ۴۸۸ میلیون تومان می‌رسد که ۸۸ میلیون تومان آن صرف کارمزد بانک می‌شود.