آب در حال تخریب کتیبه های باستانی و ارزشمند ایران + فیلم

اگر به استان فارس سفر کردید، به غیر از حافظیه ، سعدیه ، تخت جمشید و پاسارگاد ، می بایست کمی وقت بگذارید و از سایر مناطق شگفت انگیز این استان نیز دیدن کنید.

در بخش جنوبی تنگ چوگان شهر باستانی بی شاپور قرار دارد که یکی از مهمترین شهرهای سلسله ساسانی بوده که در کنار رود شاپور واقع شده است. سنگ نگاره های این منطقه، آنچنان بی نظیرند که گردشگران را مسحور ظرافت و دقت در ایجاد نقش در دل سنگ می کنند. از سه نقش برجسته شاپور یکم گرفته تا دو نقش برجسته بهرام دوم و نقش برجسته تاج‌ گیری بهرام یکم در این شهر باستانی وجود دارد.

با این وجود، این نقوش برجسته، به دلیل وجود جریان آب از داخل صخره و رطوبت خسارات زیادی دیده اند که البته مربوط به دیروز و امروز نیست و عقبه عدم رسیدگی به آن، از دوران قاجار شروع می شود.

 در فیلم هایی که در ادامه آمده اند، می توانید عمق این آسیب دیدگی را مشاهده کنید.

نقش برجسته شاپور یکم و آسیب شدید جریان آب به آن

نقش‌برجسته شاپور یکم در سمت راست رودخانه شاپور تراشیده شده و نشان دهنده صحنه های پیروزی شاپور بر سه امپراطور روم است که بیش از ۱۰۰ نفر در آن حضور دارند. شاپور در مرکز صحنه و سوار بر اسب قرار دارد و دست والرین را به عنوان اسیر گرفته است. جلوی اسب او، فیلیپ زانو زده است و میان پاهای اسب جسد گوردیانوس قرار دارد. در سمت راست این نقش نگاره، ۷۱ سردار ایرانی سوار بر اسب و در پنج صف مشاهده می شوند که متاسفانه به دلیل عبور جریان آب رودخانه از این قسمت، تمامی سرهای تصویر شده در این ردیف از بین رفته است. در سمت چپ نیز سپاه روم سوار بر اسب و در پنج ردیف قرار دارند. در بالای سنگ نگاره افرادی حضور دارند که تاج، دو شیر و سکه های زر و سیم به همراه آورده اند.

آسیب دیدگی قسمت میانی نقش برجسته پیروزی بهرام دوم بر بادیه نشینان، بر اثر جریان آب 

نقش برجسته بهرام دوم، شامل صحنه پیروزی بهرام دوم بر بادیه نشینان است. بهرام با ریش و موهای بلند و تاج بالداری که روی سر دارد، نیم تنه تنگ و شلوار گشادی پوشیده است. سرداری به‌صورت تمام رخ رو به روی او ایستاده که لباس و آرایش او مانند بهرام است. پشت سر این سردار سه نفر از بزرگان عرب به همراه سه نفر دیگر قبای بلندی پوشیده‌ و هدایایی مثل اسب و شتر را به‌عنوان پیشکش آورده اند.

علاوه بر اینکه جریان آب، به این نقش برجسته آسیب رسانده بود، عوامل انسانی نیز، باعث آسیب رساندن به آن شده بودند. مگس پرانی که در دست بهرام دوم در این نقش برجسته وجود دارد نیز مدتها پیش به دست تخریب گران، به 80 تکه تقسیم شده بود که اکنون مرمت شده است.

افشین ابراهیمی، عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و مدیر پایگاه میراث جهانی منظر باستان شناسی ساسانی استان فارس است. او در گفت و گو با رکنا در خصوص آسیب دیدگی نقش برجسته های بیشاپور می گوید: مهم ترین آسیبی که به نقوش برجسته تاریخی این بخش وارد شده عمدتا ناشی از رطوبت است. آب هایی که از صخره به سمت پایین سرازیر می شوند و آب هایی که از پشت نقوش برجسته نفوذ کرده اند، چالش اصلی برای حفاظت این آثار تاریخی باقی مانده از دوران ساسانیان هستند.

او در ادامه می افزاید: یکی از کارهای اصلی امسال، این است که با رفع خطر، منابع رطوبت را مهار کنیم و آسیب های بیولوژیک از جمله جلبک ها و گلسنگ ها را پاکسازی کنیم. برای مرمت این نقوش برجسته برنامه های علمی زیادی در دست داریم.

ابراهیمی در پاسخ به سوالی در خصوص ترک های عمیقی که روی این نقوش برجسته ایجاد شده اند، می گوید: بعضی از این ترک ها قابل اصلاح هستند و برخی نه. 

مدیر پایگاه میراث جهانی منظر باستان شناسی ساسانی استان فارس در پایان تاکید می کند: آخرین مرمتی که در این نقطه انجام شده است مربوط به نقش برجسته مگس پرانی است که به 80 تکه تقسیم شده بود. گویا فرد یا افرادی با پتک به این نقش برجسته ضربه زده بودند. 

منبع: رکنا