راهکار دولت برای خوشنشینی مستاجران چیست؟ / سلامی: اجارهبها، عامل اصلی کاهش مصرف مواد غذایی
اقتصاد 100- افزایش شدید اجارهبها مستاجران را به زیر خط فقر میبرد؛ کارشناسان معتقدند کنترل هزینههای اجاره میتواند تأثیر قابلتوجهی در کاهش جمعیت فقیر کشور داشته باشد. آیا سیاستهای دولت میتواند مستاجران را از فشار اقتصادی رها کند؟

امیرعباس آذرموند: سال گذشته یک گزارش رسمی نگرانیهای جامعه درباره وضعیت مستاجران را به وضوح نمایان کرد. طبق این گزارش، نزدیک به یک میلیون نفر از جمعیت شهرنشین (۲۳۳ هزار خانوار) پیش از پرداخت هزینه اجارهبها به زیر خط فقری نمیافتند، اما وقتی هزینه اجاره مسکن را پرداخت میکنند، به زیر خط فقر میروند. به این معنا که کنترل هزینههای اجاره میتواند وضعیت معاش یک میلیون نفر را بهبود بخشد.
ورود دولت به بازار اجاره مسکن
اخیراً فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که دولت در چارچوب مسکن آماده تحویل برای اجارهداری ورود کرده است. این طرح اولویت را به زوجهای جوان و دهکهای ضعیف مالی اختصاص میدهد. اما علیرغم مشخص شدن ارقام، اقدامات دولت هنوز فاصله قابل توجهی با نیاز واقعی مردم دارد. ناگفته نماند که دولت در ایران در بازار مسکن نقش محدود و ضعیفی ایفا میکند و مالکان آزادی کامل در تعیین قیمت دارند.
نسخههای موقت، درمان بحران اجاره نیست
غلامرضا سلامی، مشاور سابق وزیر راه و شهرسازی در این خصوص بیان کرد که هزینههای بالای مسکن باعث افزایش فقر در میان مستاجران شده است. وی گفت: «این اقدامات دولت که به سرعت اجرا میشود، نمیتواند بحران مسکن را حل کند. برای رفع این بحران نیازمند طرحهای بلندمدت و جامع هستیم. بحران فعلی بازار اجاره، بزرگتر و عمیقتر از آن است که با راهحلهای سطحی و کوتاهمدت مرتفع شود.»
کمبود منابع مالی دولت
سلامی با اشاره به محدودیت مالی دولت خاطر نشان کرد که منابع کافی برای حمایت از مستاجران وجود ندارد. وی افزود: «خرید خانه توسط دولت برای اجاره دادن به مستاجران، با منابع فعلی امکانپذیر نیست. علاوه بر این، اعمال سقف اجاره میتواند به کاهش عرضه مسکن منجر شده و تورم را تشدید کند. مشکل اصلی کمبود عرضه است و باید تدابیر پیشگیرانه برای افزایش تولید صورت گیرد.»
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت اجارهبها
مشاور سابق وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد کرد که با به رسمیت شناختن صنعت اجارهداری، فرصت فعالیت برای شرکتهای بزرگ ساختمانسازی فراهم شود. این شرکتها با استفاده از زمینهای رایگان ارائه شده توسط دولت میتوانند تا مدت ۱۵ الی ۲۰ سال واحدهای ساخته شده را صرفاً برای اجاره اختصاص دهند و بعد از این دوره مالک این واحدها شوند.
تاثیر وامهای اجاره
سلامی درباره وام اجاره گفت: «حمایتهای مالی باید موثر باشند، اما وامهای فعلی مانند وام ۲۰۰ میلیون تومانی برای مستاجران، تاثیر محسوسی ندارد. این وامها بیشتر به کسانی کمک میکنند که بخش زیادی از ودیعه خود را فراهم کردهاند.»
تورم و پیشبینی اجارهبها
وی درباره احتمال افزایش تورم اجارهبها تا مرز ۶۰ یا ۷۰ درصد گفت: «این سناریو بعید است، زیرا قیمت اجارهبها در دو سال اخیر به سطح قیمت مسکن نزدیک شده است و مانعی جدی برای جهشهای بزرگتر محسوب میشود.»
تاثیر افزایش اجاره بر خوراکیها
براساس گزارش وزارت کار، هزینه مسکن بخش قابل توجهی از بودجه خانوارها را به خود اختصاص داده و مردم را مجبور به کاهش مصرف خوراکیها کرده است. سلامی گفت: «مردم برای پرداخت هزینههای اجاره، مجبور به صرفهجویی در بخشهایی مثل گوشت، لبنیات و میوه هستند.»
آمار مستاجران درگیر فقر (سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱) سال شهرها روستاها۱۳۹۵ | ۶۵۰ هزار خانوار | ۵۰ هزار خانوار |
۱۴۰۱ | ۱ میلیون خانوار | ۱۰۶ هزار خانوار |