چطور قدرت خرید مسکن مردم را افزایش دهیم؟
اقتصاد 100- بازار مسکن یکی از ارکان اصلی اقتصاد هر کشور است که تأثیرات عمیقی بر زندگی مردم، امنیت اقتصادی و رشد کشورها دارد.

بازار مسکن یکی از حساسترین و مهمترین بخشهای اقتصادی در هر کشوری است که تأثیرات عمیقی بر زندگی مردم، امنیت اقتصادی، و رشد اجتماعی کشورها دارد. در ایران، یکی از مشکلات عمده این بازار، ناتوانی بسیاری از افراد در خرید یا اجاره مسکن مناسب است که ناشی از تورمهای پیوسته و افزایش قیمتها میباشد. برای حل این مشکل، نیاز به اتخاذ مجموعهای از ابزارها و سیاستها داریم که قدرت خرید مردم را افزایش دهد و دسترسی آنها به مسکن را تسهیل کند.
ابزارهای کلیدی برای افزایش قدرت خرید مردم
۱. وامهای مسکن با شرایط تسهیلشده
یکی از مهمترین ابزارها برای افزایش قدرت خرید، تسهیلات بانکی به ویژه وامهای مسکن است. این وامها باید شرایط مناسبی داشته باشند تا امکان دسترسی آسانتر به آنها فراهم شود. کاهش نرخ بهره وامها و ارائه دورههای بازپرداخت طولانیتر میتواند فشار مالی بر خانوارها را کاهش داده و شرایط خرید مسکن را برای اقشار مختلف جامعه بهبود بخشد. بهویژه ارائه وامهای کمبهره برای تأمین پیشپرداخت مسکن، میتواند راهحلی مناسب برای اقشار کمدرآمد باشد.
۲. صندوقهای سرمایهگذاری در مسکن (REITs)
صندوقهای سرمایهگذاری مسکن میتوانند به افرادی که امکان خرید خانه کامل را ندارند این فرصت را بدهند که با سرمایهگذاریهای کوچک، بخشی از پروژههای مسکونی را خریداری کنند. این ابزار به افراد با درآمد متوسط و جوانان که هنوز قدرت خرید بالایی ندارند، کمک میکند تا بدون نیاز به سرمایهگذاریهای کلان، در پروژههای مسکونی شرکت کنند. همچنین، صندوقهای مسکن میتوانند پروژههای مختلف با ریسکهای متفاوت ارائه دهند تا افراد بتوانند با توجه به وضعیت مالی خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.
۳. مسکن اجتماعی و حمایتی
دولتها میتوانند با حمایت از پروژههای مسکن اجتماعی، به ویژه برای اقشار کمدرآمد، نقش مهمی در افزایش قدرت خرید مردم ایفا کنند. در این زمینه، وزارت راه و شهرسازی ایران پروژههایی نظیر نهضت ملی مسکن را در دست اجرا دارد که هدف اصلی آن خانهدار کردن اقشار کمدرآمد است. ساخت واحدهای مسکونی با قیمت پایینتر از بازار برای خانوادههای کمدرآمد و متوسط میتواند فرصتی برای آنها باشد تا به خانهدار شدن نزدیکتر شوند. دولت همچنین میتواند طرحهای اجاره به شرط تملیک را اجرا کند تا افرادی که قادر به خرید مسکن نیستند، بتوانند به تدریج صاحب خانه شوند.
۴. مالیاتستانی و تنظیمگری بازار مسکن
یکی از ابزارهای مهم تنظیم بازار مسکن، استفاده از سیاستهای مالیاتی است که میتواند به کاهش قیمتها و کنترل بازار کمک کند. اخذ مالیات از خانههای خالی میتواند عرضه مسکن را به سمت مصرفکنندگان واقعی هدایت کند و از سفتهبازی در بازار مسکن جلوگیری کند. همچنین، مالیات بر معاملات مکرر مسکن میتواند باعث کاهش تقاضای غیرمؤثر و تحریک عرضه مسکن به مصرفکنندگان واقعی شود.
البته، کارشناسان معتقدند که دولت نتواسته است بهطور کامل از این ابزار برای تنظیم بازار مسکن استفاده کند. سامانه املاک و اسکان و قانون مالیات بر خانههای خالی هنوز با مشکلاتی مواجه است که باید حل شوند. همچنین، قوانین مالیاتی بر اجارهها نیاز به بروزرسانی دارند تا بتوانند بهطور مؤثر در کنترل بازار اجاره مسکن مؤثر واقع شوند.
۵. حمایت از ساخت مسکن در مناطق کمجمعیت و کمتوسعه
یکی از راههای کنترل قیمت مسکن، تشویق به ساخت و توسعه مسکن در مناطق کمجمعیت است. دولت میتواند با ارائه تسهیلات و یارانهها به سازندگان برای ساخت مسکن در این مناطق، باعث کاهش فشار قیمت در مناطق پرجمعیت شود. البته در کنار ساخت مسکن، توسعه زیرساختهای حمل و نقل، بهداشت، آموزش و خدمات عمومی در این مناطق نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا امکان زندگی راحت و مناسب در این مناطق برای ساکنان فراهم شود.
۶. آموزش و مشاوره مالی برای خرید مسکن
یکی از مؤثرترین راهها برای افزایش قدرت خرید مردم، ارائه مشاورههای مالی مناسب به افراد است. آموزش نحوه پسانداز، انتخاب وام مناسب، و مدیریت بدهیها میتواند به افراد کمک کند تا منابع مالی خود را بهدرستی مدیریت کنند و بهترین گزینههای خرید مسکن را انتخاب کنند. همچنین، مشاوره به متقاضیان برای انتخاب مسکن مناسب با توان مالیشان میتواند از فشار مالی اضافی جلوگیری کند و افراد را از خرید مسکن بیش از حد نیاز یا نامتناسب با وضعیت مالیشان باز دارد.
۷. نظارت بر بازار اجاره مسکن
در شرایطی که بسیاری از مردم قادر به خرید مسکن نیستند، تنظیم بازار اجاره نیز اهمیت زیادی دارد. دولت میتواند با نظارت دقیقتر بر قیمتهای اجاره و قراردادهای اجارهای، از افزایش سرسامآور قیمتها جلوگیری کند. این اقدامات به ایجاد بازار اجاره پایدار و با قیمت مناسب کمک میکند و موجب کاهش فشار مالی بر مستأجران میشود.
نتیجهگیری
برای حل بحران مسکن و افزایش قدرت خرید مردم در بازار مسکن، نیاز به اتخاذ مجموعهای از سیاستهای هماهنگ و جامع است. از تسهیلات مالی مناسب گرفته تا ایجاد پروژههای مسکن حمایتی و تنظیم مؤثر بازار، تمامی این ابزارها باید با هم عمل کنند تا مشکلات مسکن حل شوند. در این مسیر، توجه به نیازهای اجتماعی و اقتصادی مردم و همکاری نزدیک دولت با بخش خصوصی میتواند به ایجاد یک بازار مسکن پایدار و عادلانه کمک کند.