دلار ۲۰ هزار تومانی با اقتصاد ایران چه می‌کند؟

وضعیت اقتصادی کنونی کشور و افزایش بی‌وقفه نرخ ارز، به‌ویژه دلار، مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد کرده و شرایط را برای دولت پیچیده‌تر کرده است. در روزهای اخیر، موضوع بازگشت نرخ دلار به ۲۰ هزار تومان به یکی از مباحث پرحاشیه در محافل اقتصادی تبدیل شده است. اما این موضوع از نگاه بسیاری از کارشناسان، به‌ویژه در شرایط کنونی، پیچیدگی‌ها و چالش‌های زیادی دارد.

دلار ۲۰ هزار تومانی: آیا ممکن است؟

اگرچه برخی از اقتصاددانان بر این باورند که بازگشت به نرخ دلار ۲۰ هزار تومانی می‌تواند برای بهبود تولید و تجارت مفید باشد، اما اکثریت کارشناسان اقتصادی بر این عقیده‌اند که چنین تغییراتی در شرایط فعلی عملاً غیرممکن است.

کامران رحیمی، کارشناس اقتصادی، در این باره توضیح می‌دهد که نرخ ارز تحت تأثیر عوامل متعددی مانند تحولات اقتصادی و سیاسی قرار دارد و هیچ‌گاه نمی‌توان این نرخ‌ها را به‌طور یک‌باره و به فاصله زیاد از واقعیت‌ها به گذشته بازگرداند. او تأکید می‌کند که نرخ‌های اعلامی در مدل‌سازی‌های اقتصادی نظیر ۲۰ هزار تومان، نرخ‌های محاسباتی هستند و نه نرخ‌های واقعی بازار. بنابراین، برای بازگشت به چنین نرخ‌هایی باید به‌طور گسترده‌تری وضعیت کلی اقتصاد کشور مورد بازنگری قرار گیرد.

وی همچنین هشدار می‌دهد که تثبیت غیرواقعی نرخ ارز ممکن است باعث بروز مشکلات جدی در اقتصاد شود. به‌ویژه، اگر نرخ ارز به‌شکل مصنوعی پایین نگه داشته شود، تقاضای ارز افزایش می‌یابد و تخصیص منابع ارزی باید با روش‌های پیچیده‌ای انجام شود که خود باعث ایجاد فساد و رانت می‌شود و مشکلات مضاعفی برای اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد.

تثبیت نرخ ارز به ۲۰ هزار تومان و چالش‌های آن

حسین درودیان، اقتصاددان، در خصوص کاهش نرخ ارز و بازگشت آن به ۲۰ هزار تومان، می‌گوید که برای این تغییرات باید بسیاری از نرخ‌های دیگر در اقتصاد نیز تغییر کنند. اما در شرایط کنونی، با توجه به افزایش سطح نقدینگی و قیمت‌ها، این تغییرات ممکن نیست. به بیان دیگر، برای کاهش نرخ ارز به سطحی پایین‌تر، لازم است که عوامل بنیادی اقتصادی مانند تولید و نقدینگی به سطح قبلی خود بازگردند، که این امر مستلزم رشد منفی اقتصاد است که قابل تصور نیست.

وی همچنین اشاره می‌کند که حتی اگر یک شوک منفی به بازار ارز وارد شود، باز هم با توجه به وضعیت تراز پرداخت‌ها و ناترازی‌های ارزی کشور، نمی‌توان به‌راحتی به سمت نرخ ارز ۲۰ هزار تومانی حرکت کرد. وی معتقد است که اقتصاد ایران به‌شدت به کسری تراز پرداخت‌ها و ناپایداری تراز پرداخت‌ها دچار است و این مسائل به معنای آن است که رژیم ارزی کشور باید چندنرخی باقی بماند.

آینده نرخ ارز و چالش‌های اقتصادی

محمد بیات، دیگر کارشناس اقتصادی، نیز در خصوص چالش‌های بازگشت به نرخ ارز ۲۰ هزار تومانی هشدار می‌دهد. به‌گفته او، اقتصاد ایران در شرایطی قرار دارد که تقاضا برای ارز در بسیاری از بخش‌ها افزایش یافته است. از یک سو، نیاز به واردات کالاهای ضروری و از سوی دیگر، تمایل افراد به نگهداری ارز به‌عنوان یک دارایی سرمایه‌ای، تقاضا را برای ارز بالا برده است. علاوه بر این، در شرایط کنونی، صادرات ایران عمدتاً به محصولات پتروشیمی و نفتی محدود است و این موضوع نیز باعث کاهش عرضه ارز در بازار داخلی شده است.

وی تأکید می‌کند که برای کاهش نرخ ارز، دو راهکار اساسی وجود دارد: اول، کاهش تقاضا برای ارز، و دوم، افزایش تقاضا برای ریال. اما در حال حاضر، هیچ یک از این دو راهکار به‌راحتی قابل اجرا نیستند. به‌ویژه در شرایطی که تقاضا برای ارز در سطحی بالاست و درآمدهای ارزی کشور نیز محدود است.

نتیجه‌گیری: دلار ۲۰ هزار تومانی و چالش‌های پیش رو

در نهایت، به نظر می‌رسد که بازگشت به نرخ دلار ۲۰ هزار تومانی، به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی ایران، یک فرضیه غیرواقعی باشد که بیشتر بر روی کاغذ قابل توجیه است و نمی‌توان آن را در شرایط واقعی اقتصاد ایران پیاده‌سازی کرد. در واقع، با توجه به ناترازی‌های ارزی، تورم بالا، و مشکلات ساختاری اقتصادی، بازگشت به چنین نرخ ارزی می‌تواند ضربات سنگینی به اقتصاد ملی وارد کند و وضعیت معیشتی مردم را دشوارتر کند.

اقتصاد ایران به‌طور کلی نیازمند اصلاحات اساسی در ساختارهای کلان اقتصادی است تا بتوان به‌طور پایدار و بدون خطرات شدید به ثبات و تعادل دست یافت. لذا، هیچ‌گونه جراحی‌های اقتصادی سطحی مانند بازگشت به نرخ ارز ۲۰ هزار تومانی نمی‌تواند راه‌حل مناسبی برای مشکلات اقتصادی کشور باشد.